Borstvoeding Blog

Hoeveel kan je nou over Borstvoeding schrijven? Allerdaagse, Gewone, Ongewone en Ontroerende Dingen over Borstvoeding.

74% VAN ONLINE AANGEKOCHTE OF GEDEELDE MOEDERMELK IS BESMET MET ZIEKTEKIEMEN

Eind mei zeiden we t ook al: wij bij het Moedermelk Netwerk juichen het delen van moedermelk toe. Het is geweldig te lezen dat moeders die gezegend zijn met een grote melkproductie andere moeders met te weinig moedermelk en hun kindje willen helpen. Regelmatig zie je artikelen in tijdschriften, berichtjes op facebook of twitter waaruit van beide kanten grote dankbaarheid blijkt!

Ondanks het feit dat officiële kanalen het delen van moedermelk ernstig afkeuren, zijn de meeste van hun argumenten goed te weerleggen (zie artikel: 'Moedermelk Delen: van exclusief gebruik naar maatschappelijke gewoonte') .

Bij het Moedermelk Netwerk zetten we wel vraagtekens bij het delen van moedermelk zonder screening, bloedtest en protocollen ter behandeling van donormelk. Je moet dan denken aan het informeel delen van moedermelk via familie, vrienden, kennissen, bekenden of onbekenden. De meest belangrijke vraag is op dat moment: hoe betrouwbaar is/zijn de gezondheid en gewoonten van bekenden of ‘onbekenden’? Is het belangrijk die dingen te ‘meten’ voor de gezondheid van het ontvangende kindje?

In de maand augustus 2013 kwam er een artikel uit van Sarah Keim. Het was een dwarsdoorsnede onderzoek: In de VS werden 101 melkmonsters via het internet aangeschaft en hiervan werden gegevens over risicofactoren en/of uitkomsten onderzocht. De uitkomsten van de 101 melkmonsters werden vergeleken met 20 melkmonsters die gedoneerd werden aan een reguliere moedermelkbank.

In 74% van de melkmonsters die Keim onderzocht werden gramnegatieve bacteriën gevonden of de melkmonsters hadden hoge schadelijke niveaus van aerobe bacteriën (104 ofwel 10.000 bacteriën p/ml melk) zodat ze niet door de screening van een reguliere moedermelkbank heen zouden komen. Wanneer een moedermelkbank zoveel bacteriën per ml melk tegenkomt, moet deze donormelk gepasteuriseerd worden. Na pasteurisatie wordt het aantal bacteriën opnieuw geteld en alleen gebruikt voor gezonde baby’s als het aantal bacteriën minder dan 10.000 p/ml is.  Ligt het aantal nog hetzelfde dan is de melk niet te gebruiken en wordt de melk weggegooid. Ter vergelijking: het kiemaantal bacteriën voor vroeggeborenen of kinderen met een gecompromitteerd immuunsysteem is 103 ofwel 1.000 p/ml moedermelk


In de, via internet, verzamelde melkmonsters zat een hoger totaal gemiddelde aerobe bacteriën, gram negatieve bacteriën, colibacteriën en stafylokokken. Gramnegatieve bacteriën zijn gevaarlijk omdat antibiotica zoals penicilline niet goed werkt tegen deze bacteriën.

Grappig detail is dat koemelk uit de winkel een bacterietelling van minder dan 20.000 p/ml moet hebben. Een hoger kiemaantal wordt geassocieerd met uierontsteking, onvoldoende koeling, onvoldoende hygiëne, onzorgvuldig melken, geen of onvoldoende reinigingsmiddel, water tijdens reiniging niet heet genoeg, te weinig turbulentie bij de hoofdreiniging, dode hoeken die niet worden bereikt bij de reiniging, versleten onderdelen (onder andere tepelvoeringen).

Bewerkte koemelk mag dan misschien geschikt zijn voor mensen met een goed immuunsysteem maar is echt niet geschikt voor baby’s, zieke kinderen of ouderen doordat deze melk grotere eiwitten heeft die niet herkend worden door het spijsverteringsstelsel en minder voedingsstoffen bevat door de duur en soort van pasteurisatieproces dat nodig is om de melk veilig voor consumptie te maken.

Het onderzoek van Keim liet zien dat er een positief verband was met de groei van de meeste soorten bacteriën en het aantal dagen dat het vervoer van de melk van donor naar ontvanger duurde. Aangezien het onderzoek in de VS werd uitgevoerd, moet men ook van Amerikaanse standaarden uitgaan. De VS is 9 miljoen km2 en NL is 37.000 km2. De VS is ruim 243 keer groter dan NL. Moedermelk wordt in de VS vaak van donor naar ontvanger verscheept per de post, verpakt in dozen met droog ijs. Voordat de melk bij de ontvanger aangekomen is, ben je soms wel 2 dagen verder. In NL zal het vervoer van de melk vaak niet langer duren dan 2 uurtjes met de auto.

D. Wittendorp (docent medische biologie) speculeert dat droog ijs veel kouder is dan gewoon ijs en ook kouder is dan de temperatuur in een standaard vriezer. Melk aan de buitenkant van het flesje in droog ijs zou misschien wel -70 gr C kunnen worden. Dat zou cellen en mogelijk ook enzymen die bijdragen aan de houdbaarheid van de melk kapot kunnen maken. Bacteriën hebben een celwand, dierlijke cellen hebben dat niet. Bacteriën zouden niet zo erg worden aangetast door deze temperatuur. Uiteraard delen ze zich niet (ook niet bij - 18), maar zodra de melk weer op kamertemperatuur komt, groeien ze weer prima in de voedzame moedermelk.

G. van Veldhuizen van Eurolac LK ibclc schreef in haar blog van 31 oktober 2013 over het onderzoek van Keim: ‘Los daarvan: wat hadden ze dan verwacht? De melk die door melkbanken wordt verzameld wordt protocollair geregeld verzameld, bewaard en vervoerd en de donoren moeten aan bepaalde eisen voldoen, waaronder bloedonderzoeken naar bepaalde ziektes. Internet donaties gaan informeel en het is maar afwachten hoe schoon en nauwkeurig de kolfsters werken’.

Wat betreft hygiëne stelt Wittendorp naar aanleiding van een experiment dat haar studenten deden: ‘In onze eerste pilot experiment (juni 2012) deden er 4 moeders mee. Twee kookten hun kolf elke dag uit, de andere twee deden dat niet. Dat scheelde een factor 10 in het kiemgetal per ml in de melk. Melk die via informele netwerken wordt gedeeld zoals HMHB is vaak melk die "over" is’.

Niet alleen hygiëne heeft effect op de groei van bacteriën. Uit een onderzoek naar het effect van bacteriegroei in bewaarmaterialen voor moedermelk bleek dat het gebruik van polypropylene bewaarmiddelen méér bacteriën genereerde in tegenstelling tot wanneer er pyrexglas werd gebruikt.

Het onderzoek laat ook zien dat er een negatief verband is met het aantal maanden sinds de melk was gekolfd. Wittendorp: ‘Dus hoe "ouder" de melk des te minder bacteriën. Geen idee waardoor dat zou komen, maar ik vraag me af of er wel een relatie is want een regressie coëfficiënt van 0,36 in het onderzoek van Keim is wel erg mager’.

Verder werden er geen monsters aangetroffen die HIVvtype 1 RNA-positief testten maar 21% van de internet monsters was positief voor CMV DNA. HIV en CMV besmettingen kunnen ondervangen worden door de moedermelkdonor een bloedtest te laten doen.


Niet gescreende donoren en hun moedermelk kunnen dus heel goed schadelijk zijn voor premature baby’s  of voor baby’s met een gecompromitteerd immuunsysteem. Besmetting van de donormelk houdt verband met de manier van kolven, het bewaren en het vervoer van de melk. Daarnaast is het mogelijk dat de baby blootgesteld wordt aan geneesmiddelen of (recreatieve) drugs wanneer een donor niet volgens de reguliere standaard wordt gescreend.

Ons advies: gebruik geen moedermelk van donoren die niet gescreend zijn of waar geen bloedtest beschikbaar van is. Pasteuriseer gedeelde moedermelk altijd voor gebruik.

Microbial Contamination of Human Milk Purchased Via the Internet; Sarah A. Keim, Joseph S. Hogan, Kelly A. McNamara, Vishnu Gudimetla, Chelsea E. Dillon, Jesse J. Kwiek, Sheela R. Geraghty. Pediatrics (doi: 10.1542/peds.2013-1687)published online October 21, 2013

'Moedermelk Delen: van exclusief gebruik naar maatschappelijke gewoonte'; Chella Verhoeven ibclc

Persoonlijke communicatie Diana Wittendorp, docent medische biologie HS Leiden

'Geschikt'; Gonneke van Veldhuizen ibclc

Container Type and Bactericidal Activity of Human Milk during Refrigerated Storage; Sahin Takci, Dolunay Gulmez, Sule Yigit, Ozlem Dogan, Gulsen Hascelik. J Hum LactAugust 2013 vol. 29 no. 3 406-411